ទំព័រស្លឹករឹត

Showing posts from 2016Show all

អានិសង្សមិនផឹកទឹកស្រវឹង១០ប្រការគឺ៖

មានស្មារតីល្អ មានកិត្តិយស គួរជាទីគោរពកោតក្រែង មិនវង្វេងវង្វាន់ មិនប្រមាទ មិនខុសសីលធម៌ មិនមានវេរភ័យ ជាទីស្រឡាញ់នៃមនុស្សទូទៅ មិនវិនាសទ្រព្យសម្បត្តិ មិនបង្កការឈ្លោះទាស់ទែង មិនកើតរោគ មិនខ្សោយប្រាជ្ញា មិនត្រូវគេតិះដៀល បាននូវជាទីពឹងដ៏ក្សេម បានស្បៀងទៅកាន់មនុស្ស សូគ៌ និងព្រះនិព្វានសម្បត្តិ បានអរិយទ្រព្យខាងក្នុង បានឈ្មោះថាជាអ្នកចូលដល់ខ្លឹមធម៌ នៅជាសុខក្នុងលោកនេះ និងលោកខាងមុខ ធ្វើខ្លួនឲ្យផុតទុក្ខ ដល់នូវសុខដ៏ក្សេម។

ការដាច់និស្ស័យព្រោះឧបជ្ឈាយ៍៥យ៉ាង និងរោគ៥យ៉ាងគឺ៖

បក្កន្ដោៈ ឧបជ្ឈាយ៍ជៀសចេញទៅ។ វិព្ភន្តោៈ ឧបជ្ឈាយ៍សឹកចេញទៅ។ កាលកតោៈ ឧបជ្ឈាយ៍ធ្វើមរណកាលទៅ។ បក្ខសង្កន្តោៈ ឧបជ្ឈាយ៍ទៅកាន់តិរ្ថិយ។ អាណត្តិៈ ឧបជ្ឈាយ៍បណ្ដេញចេញ។

រតនៈ១០យ៉ាងគឺ៖

មុត្តាៈ កែវមុក្ដា មណិៈ កែវមណី វេឡុរិយោៈ កែវពិទូរ្យ សង្ខោៈ ស័ង្ខ សិលាៈ កែវសិលា សវាឡំៈ កែវប្រពាឡ រជតំៈ ប្រាក់ ហេមំៈ មាស លោហិតង្គោៈ ទ្បូងទទឹម

ធម៌៥យ៉ាងធ្វើឲ្យក្លៀវក្លាគឺ៖

សទ្ធា ហោតិៈ ជាអ្នកកមានសទ្ធា។ សីលវា ហោតិៈ ជាអ្នកមានសីល។ ពហុស្សតោ ហោតិៈ ជាអ្នកស្ដាប់ច្រើន។ អារទ្ធវីរិយោ ហោតិៈ ជាអ្នកប្រារព្វនូវសេចក្ដីព្យាយាម។ បញ្ញាវា ហោតិៈ ជាអ្នកមានបញ្ញា។

អញ្ញសមានាចេតសិក១៣ប្រការគឺ៖

ផស្សោៈ សេចក្ដីប៉ះខ្ទប់អារម្មណ៍ វេទនាៈ ការសោយអារម្មណ៍ សញ្ញាៈ ការចាំនូវអារម្មណ៍ ចេតនាៈ ការតាំងចិត្ត ឯកគ្គតាៈ សេចក្ដីតាំងមាំក្នុងអារម្មណ៍តែមួយ ជីវិតិន្ទ្រិយំៈ ការរក្សាសហជាតធម៌ មានសិការោៈ ការរួបរួមសហជាតធម៌ វិតក្កោៈ ការលើកចិត្តឡើងកាន់អារម្មណ៍

បណ្ឌិតត្រូវមានគុណសម្បត្តិ១០ប្រការគឺ៖

ធីរោៈ មានប្រាជ្ញាជាគ្រឿងទ្រទ្រង់ចាំ បញ្ញោៈ មានបញ្ញាទាំងលោកិយ និងលោកុត្តរៈ ពហុស្សុតោៈ ទ្រទ្រង់ចាំពុទ្ធវចន:ច្រើន ធោរយ្ហោៈ ប្រកាន់មាំក្នុងធុរៈទាំងពីរ សីលវាៈ មានសីល វតវន្តោៈ ទ្រទ្រង់ធុតង្គគុណ អរិយោៈ ឆ្ងាយចាកកិលេសគ្រោតគ្រាត កណ្ដាល ល្អិត

មិច្ឆាទិដ្ឋិ១០យ៉ាងគឺ៖

នត្ថិ ទិន្នំៈ យល់ថាការឲ្យទានមិនមានផល នត្ថិ យិដ្ឋំៈ យល់ថាការបូជាធម៌មិនមានផល នត្ថិ ហិតំៈ យល់ថាការបូជាតូចមិនមានផល នត្ថិ សុកតទុក្កតានំ កម្មានំ ផលវិបាកោៈ យល់ថាផលវិបាករបស់សត្វធ្វើល្អ និងអាក្រក់រមែងមិនមាន នត្ថិ អយំ លោកោៈ យល់ថាលោកនេះមិនមាន នត្ថិ បរោ លោកោៈ យល់ថាលោកដ៏ទៃមិនមាន នត្ថិ មាតាៈ យល់ថាមតាមិនមានគុណ

បទេសប្បញ្ញត្តិ៥សិក្ខាបទគឺ៖

បទេសប្បញ្ញត្តិ៥សិក្ខាបទគឺ៖ ហេតុដែលនាំឲ្យព្រហអង្គទ្រង់អនុញ្ញាតព្រោះព្រះមហាកច្ចានៈ ជាឧបជ្ឈាយ៍ព្រះសោណៈ គង់នៅដែនអវន្តិទក្ខិណាបថជនបទ បានផ្ដាំផ្ញើនូវហេតុទាំង៥តាមព្រះសោណៈក្រាបទូលព្រះមានព្រះភាគឲ្យទ្រង់ជ្រាប ព្រះអង្គក៏ទ្រង់អនុញ្ញាតតាមការទូលសូមគឺដល់ភិក្ខុណាដែលនៅក្នុងបច្ចន្តិមជនបទគឺ៖ អនុជានាមិ ភិក្ខវេ វិនិយធរបញ្ចមេន គណេនំៈ តថាគតអនុញ្ញាតឧបសម្បទាដោយមានវិន័យធរជាគម្រប់៥។ គណង្គណុបាហនំៈ អនុញ្ញាតស្បែកជើង៤ជាន់ឡើងទៅ។ ធុវនហានំៈ អនុញ្ញាតការងូតទឹកបានរហូត។ ធម្មធត្ថរណានិ ឯ ឡកចម្មំ អជចម្មំ មិគចម្មំៈ អនុញ្ញាតកម្រាលស្បែកទាំងឡាយគឺស្បែកចៀម ពពែ ម្រឹគ។ សាទិតុំ ន…

ឫសគល់របស់សីលមាន៥យ៉ាងគឺ៖

ឫសគល់របស់សីលមាន៥យ៉ាងគឺ៖ ហិរៈ សេចក្ដីខ្មាសបាបទុច្ចរិត។ ឱតប្បៈ សេចក្ដីខ្លាចផលនៃបាប។ អនុទយៈ សេចក្ដីអាណិត។ ខន្តិៈ សេចក្ដីអត់ធន់។ សតិៈ សេចក្ដីភ្ញាក់រលឹក។ កម្មស្នងកម្ម៥យ៉ាងគឺ៖ ព្រះវេស្សន្តរៈ ត្រូវបានបណ្ដេញចេញពីស្រុកព្រោះទោសដែលធ្លាប់បណ្ដេញសមណព្រាហ្មណ៍អ្នកមានសីល។

រយៈកាលនៃបដិសន្ធិ៥យ៉ាងគឺ៖

រ យៈកាលនៃបដិសន្ធិ៥យ៉ាងគឺ៖ កលលៈ ជាតំណក់ទឹករំអិល។ អព្វទៈ ជាតំណក់ទឹកខាប់។ បេសិៈ ជាបន្ទះសាច់។ ឃនៈ ជាដុំសាច់។ បញ្ចសាខាៈ ជាទីប្រជុំអវៈយវៈទាំង៥។ សម្គាល់ៈ សរីរៈមនុស្សយើងនេះបន្ទាប់ពីការផ្សំធាតុរវាងមាតា និងបិតាហើយមុនដំបូងជាកលលៈ រហូតដល់បញ្ចសាខាទើបកើតមានសក់ រោម ក្រចក ម្យ៉ាងទៀតមាតារបស់ទារកនោះ បរិភោគរសជាតិ ភោជនាហារ ទារកក្នុងផ្ទៃនោះក៏ចិញ្ចឹមជីវិតដោយរសជាតិភោជននោះដែរ។ កលលៈ ជាទឹករំអិលថ្លាស្អាតប៉ុនតំណត់ប្រេងល្ងថ្លាដែលជាប់នឹងចុងរោមទ្រាយកើតក្នុងសប្ដាហ៍ដំបូងតាំងនៅអស់៧ថ្ងៃ។ ក្នុងសប្តាហ៍ទីពីរកើតជាអព្វុទៈ មានពណ៌ដូចទឹកលាងសាច់ ក្នងប្តាទីបីកើតជាបេសិ មាន…

ព្រះថេរបណ្ឌិតមានលក្ខណៈ៥គឺ៖

ព្រះថេរបណ្ឌិតមានលក្ខណៈ៥គឺ៖ កាលវាទីៈ ជាអ្នកនិយាយត្រូវកាល។ ភតូវាទីៈ និយាយពាក្យពិត។ អត្ថវាទីៈ និយាយពាក្យមានប្រយោជន៍។ ធម្មវាទីៈ និយាយពាក្យជាធម៌។ វិនយវាទីៈ និយាយពាក្យជាវិន័យ។ សម្គាល់ៈ ចំណែកព្រះថេរពាលវិញមានលក្ខណៈ៥យ៉ាងផ្ទុយគ្នាពីនេះ។ បិដកមាននិកាយ៥យ៉ាងគឺ៖ ទីឃនិកាយៈ គម្ពីរដែលមានព្រះសូត្រវែងៗ។ មជ្ឈិមនិកាយៈ គម្ពីរដែលមានព្រះសូត្រកណ្តាលៗ។ សំយត្តនិកាយៈ គម្ពីរដែលមានព្រះសូត្រខ្លីៗ។

សីលពួកទី៥គឺ៖

សីលពួកទី៥គឺ៖ បរិយន្តបារិសុទ្ធិសីលៈ សីលបរិសុទ្ធមានទីបំផុត។ អបរិយន្តបារិសុទ្ធិសីលៈ សីលបរិសុទ្ធគ្មានទីបំផុ។ បរិបុណ្ណបារិសុទ្ធិសីលៈ សីលបរិសុទ្ធបរិបូណ៌។ អបរាមដ្ឋបារិសុទ្ធិសីលៈ សីលបរិសុទ្ធដែលតណ្ហានិងទិដ្ឋិមិនពាល់ត្រូវ។ បដិប្បស្សទ្ធិបារិសុទ្ធិសីលៈ សីលបរិសុទ្ធដែលស្ងប់រម្ងាប់។ អធិប្បាយ សីលរបស់អនុបសម្បន្នទាំងឡាយ(គ្រហស្ថនិងសាមណេរឈ្នោះថា«បរិយន្តបារិសុទ្ធិសីល»ព្រោះមានទីបំផុតដោយការរាប់បាន។សីលរបស់ឧបសម្បន្នទាំងឡាយឈ្មោះថា«អបរិយន្តបារិសុទ្ធិសីល»ព្រោះមិនមានទីបំផុតដោយការរាប់(សិក្ខាបទ)បាន។សីលរបស់កល្យាណបុថុជ្ជនទាំងឡាយ អ្នកប្រកបក្នុងកុសលធម៌ ធ្វើឲ្យប…

វិន័យធរមានអង្គ៥យ៉ាងទៀតគឺ៖

វិន័យធរមានអង្គ៥យ៉ាងទៀតគឺ៖ មិនស្គាល់អធិករណ៍។ មិនស្គាល់មូលរបស់អធិការណ៍។ មិនស្គាល់ហេតុដែលនាំឲ្យកើតអធិករណ៍។ មិនស្គាល់សេចក្ដីរលត់អធិករណ៍ុ។ មិនស្គាល់បដិបទាឲ្យដល់សេចក្ដីរលត់អធិការណ៍។ វិន័យធរមានអង្គ៥យ៉ាងទៀតគឺ៖ មិនស្គាល់វត្ថុ។ មិនស្គាល់និទាន។ មិនស្គាល់បញ្ញត្តិ។ មិនស្គាល់អនុប្បញ្ញត្តិ។ មិនស្គាល់គន្លងនៃពាក្យដែលតគ្នា។ វិន័យធរមានអង្គ៥យ៉ាងទៀតគឺ៖

សមណកប្ប៥យ៉ាងគឺ៖

សមណកប្ប៥យ៉ាងគឺ៖ អគ្គិបរិចិតំៈ ផ្លែឈើដែលគេសម្រេចដោយភ្លើង។ សត្ថបរិចិតំៈ ផ្លែឈើគេសម្រេចដោយសស្ត្រា។ នខបរិចិតំៈ ផ្លែឈើគេសម្រេចដោយក្រចក។ អពីជំៈ ផ្លែឈើដែលគ្មានគ្រាប់។ និព្វដពីជំៈ ផ្លៃឈើដែលគេយកគ្រាប់ចេញ។ សម្គាល់ៈ ផ្លែឈើឬរុក្ខជាតិជាពីជគាម ឬភូតគាមដែលអាចដុះបានមុននឹងឆាន់ភិក្ខុត្រូវឲ្យធ្វើកិច្ច៥យ៉ាងដូចខាងលើ។ ភិក្ខុទ្រទ្រង់វន័យបានអានិសង្ស៥យ៉ាងគឺ៖ អត្តនោ សីលក្ខន្ធោ សុគុត្តោ ហោតិ សុរក្ខិតោៈ សីលក្ខន្ធរបស់ខ្លួនឈ្មោះថាភិក្ខុនោះបានគ្រប់គ្រងរក្សាដោយល្អ។ កុក្កុច្ចប្បកតានំ បដិសរណំ ហោតិៈ ភិក្ខុនោះតែងជាទីពឹងនៃពួកភិក្ខុដែលមានសេចក្ដីសង្ស័យជាប្រក្…

វិន័យធរមិនប្រសើរប្រកបដោយអង្គ៥យ៉ាងទៀតគឺ៖

វិន័យធរមិនប្រសើរប្រកបដោយអង្គ៥យ៉ាងទៀតគឺ៖ មិនស្គាល់អាបត្តិ និងអនាបត្តិ។ មិនស្គាល់លហុកាបត្តិ និងគរុកាបត្តិ។ មិនស្គាល់សាវសេសាបត្តិ និងអនវសេសាបត្តិ។ មិនស្គាល់ទុដ្ឋល្លាបត្តិ និងអទុដ្ឋល្លាបត្តិ។ វិន័យធរនោះមិនបានចេះចាំបាតីមោក្ខទាំងពីរដោយពិស្ដារ មិនចេះចែកបទភាជនៈដោយល្អ មិនចេះកាត់សេចក្ដីដោយប្រពៃតាមសុត្តៈ គឺខន្ធកៈនិងបរិវារៈតាមអនុព្យញ្ជនៈ គឺអក្ខរៈនិងបទ។ វិន័យធរប្រកបដោយអង្គ៥យ៉ាងទៀតគឺ៖ មិនស្គាល់អាបត្តិ និងអនាបត្តិ។ មិនស្គាល់លហុកាបត្តិ និងគរុកាបត្តិ។ មិនស្គាល់សាវសេសាបត្តិ និងអនវសេសាបត្តិ។

ព្រហ្មចរិយធម៌១០យ៉ាងគឺ៖

ទានៈ បរិច្ចាកធ្វើទាន វេយ្យាវវច្ចៈ ការខ្វល់ខ្វាយបម្រើ បញ្ចសីលៈ សីល៥ អប្បមញ្ញាៈ ព្រហ្មចរិយធម៌៤ មេថុនវិរតិៈ វៀរចាកមេថុនធម្ម សទារសន្តោសៈ ត្រេកអរចំពោះប្រពន្ធរបស់ខ្លួន វីរយៈ សេចក្ដីព្យាយាម ឧសថង្គៈ អង្គនៃឧបោសថ

អកុសលក្មបថ១០យ៉ាងគឺ៖

បាណាតិបាតោៈ ការសម្លាប់សត្វ អទិន្នាទានំៈ ការលួចទ្រព្យគេ កាមេសុ មិច្ឆាចារោៈ ការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាមទាំងឡាយ មុសាវាទោៈ ការពោលពាក្យកុហក់ បិសុណវាចាៈ ការពោលពាក្យញុះញង់ ផសុរវាចាៈ ការពោលពាក្យរោយរាយឥតប្រយោជន៍

ព្រះបរមធាតុចែកជា៨នគរគឺ៖

ព្រះបាទអជាសត្តុៈ បាននាំព្រះធាតុទៅកាន់ក្រុងរាជគ្រឹះសព្វថ្ងៃហៅខេត្ត រាជៈគៀ។ សេចលិច្ឆវីៈ បាននាំព្រះធាតុទៅកាន់ក្រុង វេសាលី សព្វថ្ងៃហៅខេត្ត ពេសារហ៍។ ពួកសក្យៈ បាននាំព្រះធាតុទៅកាន់ក្រុងកបិលពស្តុ សព្វថ្ងៃខេត្ត ភូឥលៈ ប្រទេសនេប៉ាល់ ព្រះធាតុចំណែកនេះក្នុងរចកាលទី៥ បាននាំមកកាន់ប្រទេសថៃហើយបញ្ចុះប្រតិស្ឋានក្នុងព្រះសថូបលើបរមបព៌តវត្តស្រះកេត។ ពួកក្សត្រថូលិៈ បាននាំព្រះធាតុទៅកាន់ក្រុង អល្លកប្បៈ ។ ពួកក្សត្រកោឡិយៈ បាននាំព្រះធាតុទៅកាន់ក្រុង រាមគ្រាម សព្វថ្ងៃនៅប្រទេសនេប៉ាល់។ ពួកព្រាហ្មណ៍ៈ បាននាំព្រះធាតុទៅកាន់ រដ្ឋទ្វីបៈ។

ចរិយា៨យ៉ាងគឺ៖

ឥរិយាបថចរិយាៈ ការប្រព្រឹត្តរបស់បុគ្គលដែលបរុបូណ៌ដោយឥរិយាបថស្រគត់ស្រគំ។ អាយាចនចរិយាៈ ការប្រព្រឹត្តរបស់បុគ្គលមានទ្វារគ្រប់ឥន្ទ្រិយទាំងឡាយ។ សតិចរិយាៈ ការប្រព្រឹត្តរបស់បុគ្គលដែលនៅដោយសតិ។ សមាធិចរិយាៈ ការប្រព្រឹត្តរបស់បុគ្គលដែលប្រកបរឿយៗនូវអធិចិត្តគឺឈាន៤។ ញាណចរិយាៈ ការប្រព្រឹត្តរបស់បុគ្គលដែលបរិបូណ៌ដោយប្រាជ្ញាមានសច្ចៈ៤ ។ មគ្គចរិយាៈ ការប្រព្រឹត្តរបស់បុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តដោយប្រពៃក្នុងអរិយមគ្គ៤។

ឆ្កួត៨ប្រការគឺ៖

កាមុម្មត្តកោៈ ឆ្កួតព្រោះកាម ទោសុម្មត្តកោៈ ឆ្កួតព្រោះទោសៈ មោហុម្មត្តកោៈ ឆ្កួតព្រោះមោហៈ វង្វេង សុរុម្មត្តកោៈ ឆ្កួតព្រោះសុរា ទិដ្ឋម្មត្តកោៈ ឆ្កួតព្រោះការយល់ខុស បិត្តុម្មត្តកោៈ ឆ្កួតព្រោះប្រមាត់កម្រើក

មគ្គអង្គ៨សង្គ្រោះក្នុងសិក្ខា៣យ៉ាងគឺ៖

សម្មាទិដ្ឋិៈ សីលសិក្ខា។ សម្មាសង្កប្បោៈ សីលសិក្ខា។ សម្មាវាចាៈ សីលសិក្ខា។ សម្មាកម្មន្តោៈ សមាធិសិក្ខា។ សម្មាអាជីវោៈ សមាធិសិក្ខា។

អដ្ឋង្គិកមគ្គ៨ប្រការគឺ៖

សម្មាទិដ្ឋិៈ បញ្ញាឃើញត្រូវ។ សម្មាសង្កប្បោៈ ត្រិះរិះត្រូវ។ សម្មាវាចាៈ និយាយត្រូវ។ សម្មាកម្មន្តោៈ ការងារត្រូវ។ សម្មាអាជីវោៈ ចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ។

សម្បទា៨ប្រការមាន៖

ឧដ្ឋានសម្បទាៈ បរិបូណ៌ដោយការខិតខំប្រឹងប្រែង។ អារក្ខសម្បទាៈ បរិបូណ៌ដោយការថែរក្សា។ កល្យាណមិតតាៈ បរិបូណ៌ដោយការមសនមិត្តល្អ។ សមជីតាៈ បរិបូណ៌ដោយការចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ។ សទ្ធាសម្បទាៈ បរិបូណ៌ដោយសទ្ធា។ សីលសម្បទាៈ បរិបូណ៌ដោយសីល។

ដែនដីកម្រើកដោយហេតុ៨យ៉ាងគឺ៖

បណ្ដាលមកពីខ្យល់ធមបក់ផាត់។ បណ្ដាលមកពីទេវតា ឬសមណព្រាហ្មណ៍ដែលមានឫទ្ធិច្រើន។ ពេលព្រះពោធិសត្វចុះចាប់បដិសន្ធិ។ ពេលព្រះបរមពោធិសត្វប្រសូតចាកចេញគភ៌ព្រះមាតា . ពេលព្រះពុទ្ធទ្រង់បានត្រាសដឹងអនុត្តរសម្មាសម្ពោធិញ្ញាណ។ ពេលព្រះពុទ្ធទ្រង់ប្រកាលព្រះធម្មចក្រ។

ភិក្ខុជាបុញ្ញក្ខេត្តដោយធម៌៨យ៉ាងគឺ៖

សីលវា ហោតិៈ ជាអ្នកមានសីល។ ពហុស្សុតោ ហោតិៈ ជាអ្នកចេះដឹងច្រើន។ កល្យាណមិតោ ហោតិៈ ជាអ្នកសេពគប់នូវមិត្តល្អ។ សម្មាទិដ្ឋុកោ ហោតិៈ ជាអ្នកយល់ត្រូវ។ ចតុន្នជ្ឈានំ អកិច្ឆលាភីៈ ជាអ្នកបាននូវឈានទាំងឡាយ៤ដោយមិនលំបាក។ បុព្វេនិវាសំ អនុស្សរតិៈ ជាអ្នកអាចរលឹកអត្តភាពក្នុងភពមុន។

ទោសនៃអំពើបាបមាន៨យ៉ាងគឺ៖

ទោសបានាតិបាតៈ នាំឲ្យមានអាយុខ្លី។ ទោសអទិន្នាទានៈ នាំឲ្យវិនាសទ្រព្យ។ ទោសកាមេដុមច្ឆាចារៈ នាំឲ្យមានសត្រូវនិងមានពៀរច្រើន។ ទោសមុសាវាទៈ នាំឲ្យមានគេពោលមួលបង្កាច់។ ទោសបិសុណាវាចាៈ នាំឲ្យបែកបាក់មិត្រ។

កម្លាំង៨យ៉ាង

រោណ្ណពលា ទារកាៈ ពួកក្មេងមានការយំជាកម្លាំង។ កោធពលា មាតុគ្គាមាៈ ពួកមាតុគ្រាមមានក្រោធជាកម្លាំង។ អាវុធពលា រចារាៈ ពួកចោរមានគ្រឿងស្រ្តាវុធជាកម្លាំង។ ឥស្សរិយពលា រាជានោៈ ពួកព្រះរាជាមានឥស្សរិយយសជាកម្លាំង។ ឧជ្ឈត្តិពលា ពាលាៈ ពួកជនពាលមានកាលើកទោសជាកម្លាំង។ និជ្ឈត្តិពលា បណ្ឌិតាៈ ពួកបណ្ឌិតមានការរំពឹងគិតជាកម្លាំង។

ស្រ្តីមើលងាយប្ដីដោយហេតុ៨ប្រការគឺ៖

ទលិទ្ទតាៈ ភាវៈប្តីជាមនុស្សទ័លក្រ។ អាតរុតាៈ ភាវៈប្ដីជាមនុស្សឈឺជានិច្ច។ ជិណ្ហកតាៈ ភាវៈប្ដីជាមនុស្សចាស់គ្រាំគ្រា។ សុរាសោណ្ឌតាៈ ភាវៈប្ដីជាមនុស្សប្រមឹក។ មុទ្ធតាៈ ភាវៈប្ដីជាមនុស្សល្ងង់ខ្លៅ។ បមត្តតាៈ ភាវៈប្ដីជាមនុស្សប្រហែស។

ស្រ្តីចងបុរសបានដោយអាការៈ៨ប្រការគឺ៖

រូបេន ពន្ធតិៈ ចងដោយរូប ហសិតេន ពន្ធតិៈ ចងដោយសំណើច ភណិតេន ពន្ធតិៈ ចងដោយការនិយាយ គីតេន ពន្ធតិៈ ចងដោយចម្រៀង រោណ្ណេន ពន្ធតិៈ ចងដោយយំ អាកប្បេន ពន្ធតិៈ ចងដោយការស្អិតស្អាងរាងកាយ វនភង្គេនៈ ចងដោយគ្រឿងបណ្ណាការមានផ្កា កម្រង និងផ្លែឈើដែលខ្លួនកាច់មកពីព្រៃ។

លក្ខណៈ៨យ៉ាងនៃការវិនិច្ឆ័យថាជាធម៌ជាវិន័យគឺ៖

វិរាគាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីការប្រាចាកតម្រេក។ វិសញ្ញោគាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីការប្រាសចាកការប្រកបក្នុងវត្ត។ អបចយាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីការមិនសន្សំកិលេសវដ្ដៈ។ អប្បិច្ឆតាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្ដីមិនប្រាថ្នាច្រើន។ សន្តដ្ឋិយា សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្ដីសណ្ដោស។

លោកធម៌៨យ៉ាងគឺ៖

លាភោៈ មានលាភ ឬបានលាភ អលាភោៈ អត់លាភ ឬបាត់លាភ យសោៈ មានយស ឬបានយស អយសោៈ អត់យស ឬបាត់យស និន្ទាៈ ការនិន្ទា

មច្ឆត្តៈគឺសេចក្ដីខុសមាន៨យ៉ាងគឺ៖

មិច្ឆាទិដ្ឋិៈ ការយល់ខុស។ មិច្ឆាសង្កប្បៈ ការត្រិះរិះខុស។ មិច្ឆាវាចាៈ ការនិយាយខុស។ មិច្ឆាកម្មន្តៈ ការធ្វើការងារខុស។ មកច្ឆាអាជិវោៈ ការចិញ្ចឹមជីវិតខុស។

សិក្ខាបទមានឈ្មោះ៧យ៉ាងគឺ៖

បារាជិកសិក្ខាបទ សង្ឃាទិសេសសិក្ខាបទ អនិយតសិក្ខាបទ និស្សគ្គិយសិក្ខាបទ សុទ្ធិកាបាចិត្តិយសិក្ខាបទ

គ្រឿងជំពាក់៧ប្រការគឺ៖

រាគសង្គោៈ គ្រឿងជំពាក់គឺ រាគៈ។ ទោសសង្គោៈ គ្រឿងជំពាក់គឺ ទោសៈ។ មោហសង្គោៈ គ្រឿងជំពាក់គឺ មោហៈ។ មានសង្គោៈ គ្រឿងជំពាក់គឺ មានៈ។ ទិដ្ឋិសង្គោៈ គ្រឿងជំពាក់គឺ ទិដ្ឋិ។

ភិក្ខុមិនគួរចូលព្រះវស្សាក្នុងទីស្ថាន៧យ៉ាងគឺ៖

រុក្ខសុសិរេៈ ក្នុងរូងឈើ។ រុក្ខវិដភិយាៈ លើប្រគាបឈើ។ អជ្ឈោកាសេៈ ក្នុងទីវាល។ អសេនាសេនិកេនៈ ទីដែលគ្មានសេនាសនៈ។ ឆវកុដិកាយៈ ក្នុងខ្ទមខ្មោច។ ឆត្តេៈ ក្នុងឆត្រ។

អានិសង្សបោសអម្អាតមាន៧ប្រការគឺ៖

សកចិត្តំ បសីទតិៈ ញ៉ាំងចិត្តរបស់ខ្លួនឲ្យជ្រះថ្លា។ បរចិត្តំ បសីទតិៈ ញ៉ាំងចិត្តអ្នកដទៃឲ្យជ្រះថ្លា។ ទេវតា អត្តមនា ហោតិៈ ពួកទេវតាតែងស្រឡាញ់ចូលចិត្ត។ កម្មំ ឧបចិនតិៈ ឈ្មោះជាអ្នកសន្សំនូវអំពើស្អាតទុក។ សត្ថុសាសនំ កតំ ហោតិៈ ឈ្មោះថាធ្វើតាមពាក្យទូន្មានរបស់ព្រះសាស្ដា។ ទិដ្ឋានុគតឹ អាបជ្ជតិៈ ជនជំនាន់ក្រោយយកតម្រាប់តាម។ សុគតឹ សគ្គំ ឧបជ្ជតិៈ ក្រោយពីស្លាប់ទៅកាន់សុគតិសួគ៌។

អាយុវឌ្ឍនធម៌៧ប្រការគឺ៖

សប្បាយការីៈ ចេះធ្វើខ្លួនឲ្យសប្បាយ។ សប្បាយមតញ្ញូៈ ចេះប្រមាណខ្លួនក្នុងការសប្បាយ។ បរិណតភោជីៈ បរិភោគអាហារមានគុណភាពល្អ។ កាលចារីៈ ត្រាច់ទៅតាមកាលគួរ។ ព្រហ្មចារីៈ ប្រព្រឹត្តធម៌ដ៏ប្រសើរ។ សីលវាៈ ជាអ្នកមានសីល។ កល្យាណមិត្តាៈ ជាអ្នកមានមិត្តល្អ។

ធម៌ជាបច្ច័យនឹងគ្នា៧ប្រការគឺ៖

ហិរិឱត្តប្បៈ ជាបច្ច័យដល់ ឥន្ទ្រិយសំវរៈ។ ឥន្ត្រិយសំវរៈ ជាបច្ច័យដល់ សីល។ សីលៈ ជាបច្ច័យដល់ សមាធិ។ សមាធិៈ ជាបច្ច័យដល់ យថាភូតញ្ញាណទស្សនៈ។ យថាភូតញ្ញាណទស្សនៈ ជាបច្ច័យដល់ និព្វិទាវិរាគៈ។

ជាតិទុក្ខ៧យ៉ាងគឺ៖

គញ្ភោក្កន្តិមូលកទុក្ខៈ ទុក្ខមានការចុះកាន់គភ៌ជាមូល។ គព្ភបរិហរណមូលកទុក្ខៈ ទុក្ខមានការបរិហារគភ៌ជាមូល។ គព្ភវិបត្តិមូលកទុក្ខៈ ទុក្ខមានគភ៌វិបត្តិជាមូល។ គព្ភវិនាយនមូលកទុក្ខៈ ទុក្ខមានការចាកចេញគភ៌ជាមូល។ គព្ភនិក្ខមនមូលកទុក្ខៈ ទុក្ខមានការចេញចាកក្រៅគភ៌ជាមូល។

ភ្នំសត្តបរិភណ្ឌ៧ប្រការមាន៖

យុគន្ធរោៈ ភ្នំយុគន្ធរ។ ឥសិន្ធនោៈ ភ្នំឥសិន្ធរ។ ករវីកោៈ ភ្នំករវីក។ សុទស្សនោៈ ភ្នំសុទស្សនៈ។ នេមិទ្ធរោៈ ភ្នំនេមិន្ធរ។

អនុបស្សនា៧យ៉ាងគឺ៖

អនិច្ចានុបស្សនាៈ ពិចារណាឃើញសង្ខារមិនទៀង។ ទុក្ខានុបស្សនាៈ ពិចារណាឃើញសង្ខារមិនទៀង។ អនត្តានុបស្សនាៈ ពិចារណាឃើញសង្ខារជាអនត្តា។ និព្វិទានុបស្សនាៈ ពិចារណាឃើញសង្ខារគួរនឿយណាយ។ វិរាគានុបស្សនាៈ ពិចារណាក្នុងការប្រាសចាករាគៈ។

សហជាតវត្ថុ៧យ៉ាងគឺ៖

រាហុលមាតា ទេវីៈ ព្រះនាងពិម្ពារាហុលមាតា។ អនន្ទោ រាជកុមារោៈ ព្រះអានន្ទរាជកុមារ។ ឆន្នោ អមច្ចោៈ ឆន្នអាមាត្យ។ កាឡុទាយិ អមច្ចោៈ កាឡុទាយិអាមាត្យ។ កណ្ខកោ អស្សរាជាៈ សេះកណ្ឋកអស្សរាជ។ មហាពោធិរុក្ខោៈ ព្រះស្រីមហាពោធិព្រឹក្ស។ ចតស្សោ និធិកុម្ហយោៈ កំណប់ទ្រព្យទាំងបួនទិស។

ព្រះឥន្ទ្រមានឈ្មោះ៧យ៉ាងគឺ៖

មឃវៈ កាលកើតជាមនុស្សមានឈ្មោះថា មឃៈ។ បុរិន្ទទៈ កាលកើតជាមនុស្សបានឲ្យទានមុនគេ។ សក្កៈ កាលកើតជាមនុស្សបានឲ្យទានដោយគោរព។ វាសវៈ កាលកើតជាមនុស្សបានឲ្យទីស្នាក់អាស្រ័យ។ សហស្សក្ខៈ ព្រោះលោកគិតឃើញនូវហេតុទាំងពាន់មួយរំពេច។ សុជម្បតិៈ ព្រោះនាងមាននាងសុជាតាជាមហេសីជាប់តាមជាមួយ។ ទេវាមនិទ្ទៈ ព្រោះលោកជាឥស្សរាធិបតីលើពួកទេវតាជាន់តាវត្តឹង្ស។

ផលល្អរបស់កម្ម៧យ៉ាងគឺ៖

មានអាយុវែង ព្រោះមិនសម្លាបើសត្វ។ មានរោគតិច ព្រោះមិនបៀតបៀនសត្វ។ មានរូបសម្បត្តិស្អាត ព្រោះមិនសូវខឹង។ មានយសសក្ដិធំ ព្រោះមិនច្រណែន។ មានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន ព្រោះមិនកំណាញ់ គឺឲ្យទាន។ កើតក្នុងត្រកូលខ្ពង់ខ្ពស់ ព្រោះចេះធ្ចើសេចក្ដីគោរព ទន់ភ្លន់ រាបសា។ មានប្រាជ្ញាច្រើន ព្រោះចេះសាកសួរ ខំសិក្សា។

បណ្ដាញសង្គម

មាតិកាពេញនិយម

បណ្ណសារដ្ឋាន

Menu Footer Widget