លក្ខណៈ៨យ៉ាងនៃការវិនិច្ឆ័យថាជាធម៌ជាវិន័យគឺ៖

វិរាគាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីការប្រាចាកតម្រេក។
វិសញ្ញោគាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីការប្រាសចាកការប្រកបក្នុងវត្ត។
អបចយាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីការមិនសន្សំកិលេសវដ្ដៈ។

អប្បិច្ឆតាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្ដីមិនប្រាថ្នាច្រើន។
សន្តដ្ឋិយា សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្ដីសណ្ដោស។
បវិវេកាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីការស្ងប់ស្ងាត់ចាកពួក។
វិរិយារម្ភាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្ដីព្យាយាម។
សុភរតាយ សំវត្តន្តិៈ ធម៌ទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីឲ្យគេចិញ្ខឹមបានដោយងាយ។

សម្គាល់ៈ ឯកំសេន គោតមិ ធារេយ្យាសិ ឯសោ ធម្មោ ឯសោ វិនយោ ឯតំ សត្ថុសាសនន្តិ។ ម្នាលព្រះនាងគោតមី គប្បីចាំទុកដោយចំណែកមួយថានេះមិនមែនជាធម៌ នេះធម៌ ជាវិន័យ នេះជាពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះសាស្ដា។