ទំព័រស្លឹករឹត

Showing posts from 2019Show all

ក. ជីវប្រវត្តិ៖ កើតនៅថ្ងៃទី២៦ មិថុនា ១៩១៦ នៅកំពង់ព្រះ ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង។ បិតានាម ឃួន នៅ មាតានាម ឱ រមួច។ ពីកុមារធ្លាប់បានបួសរៀននៅវត្តក្នុងភូមិកំណើត រៀនអក្សរចេះមើលសាស្ត្រាបានយ៉ាងស្ទាត់។ ឆ្នាំ ១៩៣២ បានប្រឡងជាប់ចូលរៀននៅអនុវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្ថិរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៣៩ ក្រោយដែលជាប់មធ្យមសិក្សាបត្រភាគទី១ ហើយលោកបានចូលធ្វើការជាចៅក្រម ផ្លាស់មកភ្នំពេញវិញក្រោយពីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍។ ឆ្នាំ១៩៤៧ បានទៅបម្រើនៅក្រសួងឃោសនាការកាន់កាប់ខាងការផ្សាយកាសែតនៅកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៤៨ ធ្វើជាលេខាផ្ទាល់របស់ទ្រង់យុត្តិវង្ស កាលទ្រង់ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ បន្ទាប់ពីទ្រង់យុត្តិវង្សសុគតទៅ លោក…

ជីវប្រវត្តិលោក ទី ជីហួត

ក. ជីវប្រវត្តិ ៖ កើតថ្ងៃទី១០ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៥២ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិត្រពាំងស្លា ឃុំត្រពាំងសាប ស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ ទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី០៣ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៨៧ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ខ. ប្រវត្តិការងារ ៖ មុនឆ្នាំ១៩៧៥ ជាងកាត់សក់ជិតផ្សារអូរឫស្សី ភ្នំពេញ ជាសិស្សសាលារៀនផង ដើរលក់នំប៉័ង លក់ប៉ោងៗ បម្រើតុតាមហាង (ដើម្បីចិញ្ចឹមក្រុមគ្រួសារក្នុងនាមជាកូនច្បង) គេចាប់ធ្វើទាហាន ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៥ ជម្លៀសទៅស្រុកខាងម្តាយ នៅភូមិកោះតូច ឃុំតាលន់ ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាលបាន៦ខែ ខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទាំងគ្រួសារឲ្យទៅនៅភូមិត្រពាំងថ្ម សង្គាត់ប៉ោយចារ ស្រុកភ្នំស្រុក ខេត្តបាត់ដំបង មានការងារជាអ្…

ជីវប្រវត្តិសង្ខេបលោក ញ៉ុក ថែម

ក. ជីវប្រវត្តិសង្ខេប៖ កើតនៅថ្ងៃទី២២ មិថុនា ១៩០៣ នៅឃុំស្វាយប៉ោ ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង បិតាឈ្មោះ ញ៉ុក ញ៉ មាតាឈ្មោះ ហៀក ជាកសិករនៅភូមិអូតាគី ឃុំជ្រៃ ស្រុកបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង កាលពីកុមារភាពគឺក្នុងឆ្នាំ១៩១៣ លោកបានទៅបួសរៀននៅវត្តពោធិវាល ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង។ លោកបានសិក្សាអក្សរសាស្រ្តជាតិក្នុងសំណាក់លោកគ្រូសូត្រ អ៊ីវ ទូច នៅវត្តពោធិវាល នៅឆ្នាំ១៩១៨ លោកបានបព្វជ្ជាជាសាមណេរ ហើយបានសិក្សាធម៌វិន័យ និងភាសាបាលីក្នុងសំណាក់គ្រូអាចារ្យផ្សេងៗក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ឆ្នាំ១៩១៩ បានទៅបន្តវិជ្ជានៅបាងកក ប្រទេសថៃ។ លោកបានជាប់សញ្ញាបត្រធម្មសិក្សាថ្នាក់ត្រីនៅអំឡុងឆ្នាំ១៩២…

ប្រវត្តិសង្ខេបបណ្ឌិតមហា ឈឹម សុមន៍

ក. ជីវប្រវត្តិសង្ខេប៖ កើតក្នុងឆ្នាំ ១៩០៥ ព.ស ២៤៥០ នៅឃុំបសែត ស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ អាយុ ១២ឆ្នាំ បួសជាសាមណេរ សិក្សាក្នុងសំណាក់ព្រះគ្រូអាចារ្យកន នៅឃុំវាល ស្រុកគងពិសី អាយុ ២០ឆ្នាំ ចូលរៀនកច្ចាយនៈវេយ្យាករណ៍ និងសម្ព័ន្ធម្តងទឿតក្នុងសំណាក់ព្រះតេជគុណព្រះវិភទ្ទញ្ញាណសោម ឡុច (មហា៤ប្រយោគ) វត្តលង្កា ក្រុងភ្នំពេញ អាយុ ២១ឆ្នាំ ឧបសម្បទាជាភិក្ខុភាវៈ ជាសិស្សសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ ក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងឆ្នាំដដែល លោកបានប្រឡងជាប់សាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ ហើយបានធ្វើជាគ្រូឧទ្ទេសាចារ្យ បង្រៀនបាលីនៅវត្តលង្កាកុសុមារាម ក្រុងភ្នំពេញ ទទួលអនិច្ចកម្មនៅឆ្នាំ ១៩៧៥ ខ. ឋានៈ និងតួនាទី៖ ជាគ្រ…

ព្រះជីវប្រវត្តិសង្ខេបភិក្ខុសោម

ក. ជីវប្រវត្តិសង្ខេប៖ កើតនៅគ.ស ១៨៥២ នៅឃុំកំព្រៅ ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល ខេត្តព្រៃវែង បិតានាម ងួន មាតានាម យិន ជាកសិករ បានចូលសិក្សានៅសាលាវត្តរហូតដល់អាយុ ១៥ឆ្នាំ បានបួសជាសាមណេរនៅវត្ត "ឥន្ទកាលារាម" នៅ "វត្តកំព្រៅ" ព្រះជន្ម ២១វស្សាបានបំពេញជាភិក្ខុ ដោយមាននាមបញ្ញត្តិថា ព្រះបទុមត្ថេរ បានបន្តការសិក្សានៅភ្នំពេញជាច្រើនឆ្នាំ ក្រោយពីត្រឡប់មកភូមិកំណើតវិញ ព្រះបទុមត្ថេរសោមមាននាទីជាចៅអធិការនៅវត្តកំព្រៅ ដោយមានងារជាព្រះសង្ខវង្ស សុគតនៅគ.ស ១៩៣២ ក្នុងព្រះជន្មាយុ ៨០វស្សា។ ខ. ស្នាដៃ៖ រឿង ទុំទាវ (ព.ស ២៤៥៨ គ.ស ១៩១៥) រឿង សព្វសិទ្ធិ (១៩១៤) (មិនមែនសព្វសិទ្ធិ…

ប្រធានទី៤០៖ មតិមួយពោលថា៖ “នាងហេងក្នុងរឿងគូលីកំនែន និងនាងទាវក្នុងរឿងទុំទាវសុទ្ធតែបានសម្រេចចិត្តខុស ក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រករ”។ តើមតិនេះត្រឹមត្រូវដែរឬទេ? ចូរពិភាក្សា។

សេចក្ដីអធិប្បាយ ធម្មជាតិបានតាក់តែងជីវិតមនុស្សមកឲ្យមានប្រុសស្រីជាគូស្រករនឹងគ្នា។ ប៉ុន្តែជីវិត គូស្នេហ៍ទាំងអស់ មិនមែនសុទ្ធតែជោគជ័យគ្រប់ៗគ្នានោះទេ។ យ៉ាងណាមិញនៅក្នុងវណ្ណកម្មអក្សរសិល្ប៍ខ្មែររឿងគូលីកំនែន របស់ លោកអ៊ឹម ថុក និងរឿងទុំទាវរបស់ភិក្ខុសោមតួអង្គឯកនៃរឿងទាំងពីរត្រូវស្លាប់យ៉ាងអណោចអធម។ការស្លាប់របស់តួអង្គឯកទាំងពីរនេះត្រូវបានមតិមួយចំនួនលើកឡើងថា នាងហេងក្នុងរឿងគូលីកំនែន និងនាងទាវក្នុងរឿង ទុំទាវ សុទ្ធតែបានសម្រេចចិត្តខុស ក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រករ ” ។ តើមតិ…

ប្រធានទី៣៩៖ មតិអ្នកសិក្សាមួយចំនួនបានពោលថា៖ “រឿងគូលីកំនែនមានខ្លឹមសារណែនាំឲ្យបន្ថយជំនឿលើព្រះពុទ្ធ សាសនា ។ដូចនេះមិនគួរយករឿងនេះមកសិក្សាឡើយ”។ តើអ្នកយល់ដូចម្តេច?

សេចក្ដីអធិប្បាយ ប្រជាជនខ្មែរភាគច្រើនសុទ្ធតែអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំក្នុងវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនា។ ចំណេកច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញខ្មែរក៏បានចែងថា ព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ។ រីឯក្នុងស្នាដៃ អក្សរ សិល្ប៍រឿងគូលីកំនែនរបស់លោកអ៊ឺម ថកក៏បានលើកបញ្ហាជំនឿសាសនានេះដាក់ក្នុងដំណើររឿងនៃវណ្ណកម្មនេះដែរ។ ដូចជាពេលនេះមានមតិអ្នកសិក្សាមួយចំនួនបានចោទថា “ រឿងគូលីកំនែនមានខ្លឹមសារណែនាំឲ្យបន្ថយ ជំនឿលើព្រះពុទ្ធសាសនា ។ដូចនេះមិនគួរយករឿងនេះមក សិក្សាឡើយ ” ។ តើការយល់ឃើញដូ…

ប្រធានទី៣៨៖ អក្សរសិល្ប៍ឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពសង្គម។ ចូរបង្ហាញពីតថភាពសង្គមខ្មែរក្នុងរឿងគូលីកំនែន។

សេចក្ដីអធិប្បាយ គេចាត់ទុកអក្សរសិល្ប៍ ជាកញ្ចក់មួយប្រភេទយ៉ាងសំខាន់របស់សង្គមមនុស្ស។ តាមរយៈស្នាដៃអក្សរ សិល្ប៍គេអាចមើលឃើញ យល់ដឹងពីអ្វីៗដែលជាការរស់នៅ មានកើត ឡើងជាក់ស្តែង របស់មនុស្ស ក្នុងសង្គម តាម សម័យកាលនិមួយៗ។ ដោយឡែករឿងគូលីកំនែនក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងតថភាពសង្គមខ្មែរក្នុងសម័យ អាណា និគមនិយមបារាំងដែរ។ តើរឿងគូលីកំនែនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពសម័យអាណានិគមនិយមបារាំងដូចម្តេចខ្លះ ? ដើម្បីជាជំនួយដល់ការលាតត្រដាងនូវបញ្ហារបស់ប្រធាន យើងត្រូវយល់ន័យរបស់ពាក្យ “ តថភាពសង្គម ” និង “…

ប្រធានទី៣៧៖ មានទស្សនៈមួយយល់ថា " ដើម្បីឲ្យសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាមានដំណើរការល្អ និង មានកំណើនរៀងរាល់ឆ្នាំនោះ លុះត្រាតែគេលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ ធ្វើកំណែទំរង់សេដ្ឋកិច្ច និង រៀបអភិបាលកិច្ចល្អក្នុងប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចជាតិឲ្យបានល្អ និង មានតម្លាភាព " ។ ចូរពន្យល់បកស្រាយឲ្យបានក្បោះក្បាយ។

សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ ប្រទេសកម្ពុជាបានធ្វើកំណែទម្រង់នូវកម្មវិធីនយោបាយរបស់ខ្លួនច្រើនដំណាក់់កាលដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសឲ្យក្លាយជាប្រទេសមួយមានប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចល្អប្រសើរ។ កម្ពុជាបានសម្រេចងាកចូលក្នុងប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣តាមស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ គោលបំណងនៃការអនុវត្តសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីគឺធានានូវប្រយោជន៍សង្គម សមធម៌ និង ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិ និង សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារទូទៅ។ ចំពោះបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចនេះមានទស្សនៈមួយយល់ថា " ដើម្បីឲ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាមានដំណើរការល្អ និង មានកំណើនរៀងរាល់ឆ្នាំនោះលុះត្រាតែគេលុបបំបាត់អំពើពុករ…

ប្រធានទី៣៦៖ គេនិយាយថា “សម្បតិ្តវប្បធម៌ខ្មែរ ពុំគ្រាន់តែជា បេតិកភណ្ឌរបស់ខ្មែរប៉ុណ្ណោះទេតែក៏ជាបេតិកភណ្ឌរបស់ពិភពលោកទាំងមូលទៀតផង”។ ចូរពន្យល់អោយបានក្បោះក្បាយ។

សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ ជាតិខ្មែរមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីរន្ទឺលើសកលលោក ត្រង់ខ្មែរមានសម្បតិ្តវប្បធម៌ច្រើនសំបូរ បែបពាសពេញផ្ទៃប្រទេសវាជាមរតកដ៏មានតំលៃពុំអាចកាត់ថ្លៃបាន នៃជនជាតិខ្មែរ និង មនុស្សជាតិទាំងសកល។ ក្នុងន័យខាងលើនេះមានទស្សនៈមួយលើកឡើងថា “សម្បតិ្តវប្បធម៌ខ្មែរ ពុំគ្រាន់តែជាបេតិកភណ្ឌរបស់ខ្មែរប៉ុណ្ណោះទេតែក៏ជាបេតិកភណ្ឌ របស់ពិភពលោកទាំងមូលទៀតផង” ។ តើទស្សនៈខាងលើនេះមានអត្ថន័យដូចម្តេច? ដើម្បីធ្វើការបកស្រាយនួវទស្សនៈរបស់ប្រធានខាងលើ យើងគប្បីយល់ន័យរបស់ពាក្យ សម្បតិ្តវប្បធម៌ខ្មែរ និងបេតិកភណ្ឌ ជាមុនសិន។ សម្បត្តិវប្បធម៌ខ្មែ…

ប្រធានទី៣៥៖ សុភាសិតបុរាណខ្មែរមួយឃ្លាបានចែងថា៖ «ងើយស្រក ឱនដាក់គ្រាប់» ចូលពន្យល់សុភាសិតនេះអោយបានក្បោះក្បាយ និងលើកឧទាហរណ៍មកបញ្ចាក់។

សេចក្តីអត្ថាធិប្យាយ មនុស្សដែលកើតនៅក្នុងពិភពលោកនេះ ចម្រុះទៅដោយពណ៌សម្បុរ និងមានអត្ថចរិតផ្សេងពីគ្នា ខ្លះល្អ ខ្លះអាក្រក់ រីឯខ្លះទៀតព្រហើនកោងកាចក្អេងក្អាង លើកតំកើងខ្លួនឯងហួសហេតុ ថែមទាំងធ្វើឲ្យគេស្អប់ ព្រមទាំងបាត់បង់តម្លៃទៀតផង រីឯបុគ្គលខ្លះទៀតចេះសម្របខ្លួន ដាក់ខ្លួន ស្គាល់កាលៈទេសៈ ហើយថែមទាំងចេះគោរពចាស់ទុំ គ្រូ ឬក៏រៀមច្បងផងដែរ ទីបំផុតក៏មានអ្នកស្រឡាញ់រាប់អានច្រើន យ៉ាងណាមិញ គេសង្កេតឃើញថាមនុស្សទាំងអស់ ទោះបីអាក្រក់យ៉ាងណាក៏អាចអប់រំបានដែរ…

ប្រធានទី៣៤៖ ចូរអ្នកធ្វើការប្រៀបធៀបពុទ្ធសាសនា និង ព្រហ្មញ្ញសាសនាដែលខ្មែរធ្លាប់ទទួលមកគោរពបូជាតាំងពីអតីតកាល រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលមានខឿនវប្បធម៌ល្បីល្បាញរុងរឿងព្រមទាំងមានទំនៀមទំលាប់ជំនឿសាសនា ប្រពៃណីដ៏សំបូរបែប។ វប្បធម៌អរិយធម៌ទាំងនេះកើតមានដំណាលនឹងវត្តមានជនជាតិខ្មែរដែរ ប៉ុន្តែក្រោយមកខ្មែរបានទទួលយកវប្បធម៌អរិយធម៌ ភាសា អក្សរ សាសនា របស់ឥណ្ឌាមកច្នៃប្រឌិតបន្ថែមទៀត។ ចំពោះបញ្ហាសាសនាវិញ យើងលើកយកព្រះពុទ្ធសាសនា និង ព្រហ្មញ្ញសាសនាមកធ្វើការប្រៀបធៀបដើម្បីរកឲ្យឃើញនូវលក្ខណៈដូចគ្នា និង ខុសគ្នារវាងសាសនាទាំងពីរនេះ។ តើសាសនាទាំងពីរនេះមានលក្ខណៈដូចគ្នា និង ខុសគ្នាយ៉ាងណាខ្លះ? មែនហើយជាការពិតណាស់ សាសានាទាំងពីរ…

ប្រធានទី៣៣៖ មតិមួយលើកឡើងថា ” ទុំស្លាប់មកពីមិនបង្ហាញរាជសារ “ តើអ្នកយល់យ៉ាងណា?

សេចក្ដីអធិប្បាយ នរណាៗក៏ធ្លាប់បានលឺ និងដឹងអំពីប្រវត្តិនៃរឿងទុំទាយហើយដែរ ដែលជារឿងដ៏ជូរចត់ ផ្អែមល្ហែម ការព្យាបាទគ្នា មិនចេះចប់មិនចេះហើយ នៃអំឡុងពេលដ៏យូរលង់មួយក្នុងសម័យលង្វែក។ ទុំទាវជាគូស្នេហ៍ដ៏មហិមាមួយ ដែលតស៊ូនឹងសេចក្តីស្នេហាយ៉ាងពិតប្រាកដ ទោះមានឧបសគ្គ ការបំបែកបំបាក់ ពង្រាត់ពង្រាសយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ពួកគេទាំងពីរ នៅតែស្រលាញ់គ្នាគ្មានទីបញ្ចប់។ ជាអកុសលរឿងយើងទាំងឡាយ ក៏ដូចជាតួអង្គនៃរឿងពិតនេះដែរ មិនចង់ជួប តែបានជួប ទុំស្លាប់យ៉ាងអនោចអធមន៏ ដោយក្តីស្ម័ក្រស្មោះនិងគ្នា ទាវក៏ស្លាប់ខ្លួនតាមទុំដែរ ក្នុងគ្រានោះទៅ។ ការស្លាប់របស់ទុំធ្វើឱ្យមានមតិលើកឡើងថា ”…

ប្រធានទី៣២៖ មានមតិមួយយល់ថា « ប្រទេសអាប់ឱនព្រោះតែអំពើពុករលួយ» ឯមតិមួយទៀតយល់ថា « ប្រទសអាប់ឱនព្រោះតែអំពើមិនប្រក្រតីចំពោះការងារ»។ ចូពិភាក្សាដោយលើកអំណះអំណាងមកបញ្ជាក់។

សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ ប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរតែងតែចង់បាននូវភាពរីកចំរើនលូតលាស់ប្រកបទៅដោយភាពរុងរឿង និងកិត្យានុភាពជានិច្ច។ ចំពោះការចង់បាននេះ វាតែងតែប្រឈមទៅនឹងឧបសគ្គ និង បញ្ហាផ្សេងៗមិនអាចចៀសផុត។ បញ្ហាទាំងនោះវាតែងបណ្តាលឲ្យកើតមានការអាប់ឱន ទន់ខ្សោយ ប្រជាជនជួបការលំបាកគ្រប់បែបយ៉ាង។ ជាពិសេសប្រទេសជាតិលិចលង់ បាត់បង់កិត្យានុភាពក្លាយជាប្រទេសអន់ថយគួរឲ្យអាម៉ាស។ ទាក់ទងនឹងបញ្ហាខាងលើនេះ មានមតិពីរលើកឡើងខុសគ្នាថា " ប្រទេសជាតិអាប់ឱនព្រោះតែអំពើពុករលួយ " ឯមតិទីពីរយល់ថា " ប្រទេសជាតិអាប់ឱនព្រោះតែអំពើមិនប្រក្រតីលើការងារ ។ …

ប្រធានទី៣១៖ មានទស្សនៈមួយពោលថា៖ “លក្ខណៈជាតិនៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរចារឹកអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ”។ ចូរពន្យល់។

សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ វណ្ណកម្មអក្សរសិល្ប៍ដែលជាសមិទ្ធផលប្រសូតចេញពីទឹកដៃច្នៃប្រឌិត បង្កើតរបស់បណ្តាកវីអ្នកនិពន្ធតែងបង្កប់នូវលក្ខណៈទាំងប្រាំបីរបស់ខ្លួនក្នុងនោះមានលក្ខណៈមនុស្ស លក្ខណៈវណ្ណៈ លក្ខណៈប្រជាជន លក្ខណៈបក្ស លក្ខណៈប្រវត្តិ លក្ខណៈជាតិ និងលក្ខណៈអន្តរជាតិ។ និយាយពាក់ព័ន្ធទៅនឹងលក្ខណៈជាតិជាប្រការធ្វើឲ្យអ្នកវិភាគក្នុងមជ្ឈដា្ឋនខ្លះបានលើកឡើងថា៖ “លក្ខណៈជាតិនៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរចារឹកអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ”។ តើលក្ខណៈជាតិនៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរចារឹកអត្តសញ្ញាណខ្មែរយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? ដើម្បីបាន…