ទំព័រស្លឹករឹត

Showing posts from 2017Show all

វិធីសាស្ត្រសំណេរតែងសេចក្តីបែបអត្ថាធិប្បាយប្រៀបធៀប

ដូចម្តេចដែលហៅថា សំណេរតែងសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយប្រៀបធៀប? តែងសេចក្តីបែបអត្ថាធិប្បាយប្រៀបធៀប គឺជាប្រភេទតែងសេចក្តីមួយប្រភេទដែលតម្រូវឲ្យអ្នកតែងលើកយកកម្មវត្ថុ (ពាក្យសម្តី ឃ្លា ប្រយោគ មតិ យោបល់ តួអង្គ វត្ថុ ស្នាដៃ...) មកធ្វើការប្រៀបធៀប ថ្លឹងថ្លែង ស្វែងរកឲ្យឃើញលក្ខណៈដូចគ្នា និងលក្ខណៈខុសគ្នា និងរកឲ្យឃើញថា តើកម្មវត្ថុណាមួយមានលក្ខណៈប្រសើរជាង។ គន្លឹះដើម្បីស្គាល់ប្រធាន៖ ពាក្យបង្គាប់៖ ចូរប្រៀបធៀប។ , ចូររកលក្ខណៈខុស និងលក្ខណៈដូច។ , ចូររកលក្ខណៈរួម និងលក្ខណៈដោយឡែក។ ពាក្យចោទសួរ៖ តើមតិទាំងពីរដូចគ្នា ឬខុសគ្នា? , តើមតិទាំងពីរមានលក្ខណៈរួម ឬលក្ខណៈដោយឡែកយ៉ាងដូចម្តេច…

វិធីសាស្ត្រសំណេរតែងសេចក្តីបែបអធិប្បាយពិភាក្សា

ដូចម្តេចដែលហៅថា តែងសេចក្តីបែបពិភាក្សា? តែងសេចក្តីបែបពិភាក្សា គឺជាតែងសេចក្តីមួយប្រភេទដែលតម្រូវឲ្យអ្នកតែងលើកយកមតិរបស់ប្រធានមកពិចារណា វែកញែករកខុសត្រូវ រកល្អអាក្រក់ សមឬពុំសម មានប្រយោជន៍ឬឥតប្រយោជន៍ ជាគុណឬជាទោស។ល។ ដើម្បីយកមតិទាំងអស់មកថ្លឹងថ្លែងមើល តើមតិណាមួយសមរម្យជាង។ ជាទូទៅប្រធានពិភាក្សា គឺមានមតិពុំសមស្របគ្នា ហើយច្រើនស្ថិតនៅលើទ្រឹស្តីបដិសំយោគ ដែលមាន៖ មតិទី១ (មតិស្រប), មតិទី២ (មតិផ្ទុយ), មតិសំយោគ ឬមតិពិភាក្សា។ គន្លឹះដើម្បីស្គាល់ប្រធាន ការបញ្ចេញមតិ៖ គេពោលថា "......" , មតិមួយលើកឡើងថា "......" , មានទស្សនៈជាច្រើនយល់ថា "...…

វិធីសាស្ត្រសំណេរតែងសេចក្តីបែបអត្ថាធិប្បាយពន្យល់

ដូចម្តេចដែលហៅថាតែងសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយបែបពន្យល់? តែងសេចក្តីបែបអត្ថាធិប្បាយពន្យល់ជាប្រធានមួយប្រភេទដែលតម្រូវឲ្យអ្នកតែងស្រាយបំភ្លឺ ពន្យល់យ៉ាងល្អិតល្អន់ ក្បោះក្បាយ ច្បាស់លាស់ អស់សេចក្តី។ ប្រធានពន្យល់មិនតម្រូវឲ្យអ្នកវែកញែករកខុសត្រូវឡើយ ព្រោះវាមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវរួចស្រេចទៅហើយ។ គន្លឹះដើម្បីស្គាល់ប្រធាន គេដឹង និងស្គាល់ប្រភេទនៃប្រធានតែងសេចក្តីបានតាមរយ៖ ពាក្យចោទសួរ៖ ហេតុអ្វី......? ហេតុដូចម្តេច......? .......មានប៉ុន្មានយ៉ាង? ......យ៉ាងណាខ្លះ? ......យ៉ាងដូចម្តេច? ......បែបណា? ពាក្យបង្គាប់៖ ចូរពន្យល់។ ចូរស្រាយបំភ្លឺ។ ចូរគូសបញ្ជាក់។ ចូររៀបរាប់។ ចូ…

វិធីសាស្ត្រសំណេរតែងសេចក្តីបែបអត្ថាធិប្បាយ

ដូចម្តេចដែលហៅថាតែងសេចក្តី? ពាក្យថា «តែងសេចក្តី» បានមកពី៖ «តែង» បូកនឹង «សេចក្ដី» តែង៖ រៀបចំ រចនា កែច្នៃ កែលំអ ធ្វើឲ្យមានរបៀប សេចក្តី៖ រឿងរ៉ាវ ហេតុការណ៍ ដែលមានជាប់ទាក់ទងគ្នាជាឃ្លា ល្បះ កថាខណ្ឌ អត្ថបទដែលមានន័យ និងបំណងច្បាស់លាស់ អាចស្តាប់បាន។ ដូច្នេះ «តែងសេចក្តី» មានន័យថាការរៀបចំពាក្យពេចន៍ ការតុបតែង រចនានៃឃ្លាល្បះណាមួយដើម្បីកែលំអសេចក្តីឲ្យមានទំនាក់ទំនងជាអត្ថបទដ៏សមហេតុផល ត្រឹមត្រូវ មានខ្លឹមសារប្រកបដោយផលប្រយោជន៍ជាទីពេញចិត្ត។ ប្រភេទនៃតែងសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ ប្រភេទនៃតែងសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយមានដូចជា៖ អត្ថាធិប្បាយបែបពន្យល់ អត្ថាធិប្បាយបែបពិភាក្សា…

ធម៌ក្រ១០យ៉ាងគឺ៖

ភោគា ឥដ្ឋាៈ ភោគៈជាទីប្រាថ្នា វណ្ណោ ឥដ្ឋោៈ ពណ៌សម្បុរជាទីប្រាថ្នា អារោគ្យំ ឥដ្ឋំៈ ភាពមិនមានរោគជាទីប្រាថ្នា សីលានិ ឥដ្ឋានិៈ សីលជាទីប្រាថ្នា ព្រហ្មចារិយំ ឥដ្ឋំៈ ព្រហ្មចរិយៈជាទីប្រាថ្នា មិត្តា ឥដ្ឋាៈ មិត្រជាទីប្រាថ្នា ពាហុសច្ចំ ឥដ្ឋំៈ ភាពជាអ្នកចេះដឹងច្រើនជាទីប្រាថ្នា បញ្ញា ឥដ្ឋាៈ ប្រាជ្ញាជាទីប្រាថ្នា ធម្មោ ឥដ្ឋាៈ ធម៌ជាទីប្រាថ្នា សគ្គា ឥដ្ឋាៈ ឋានសួគ៌ជាទីប្រាថ្នា

បន្លា១០យ៉ាងគឺ៖

ការត្រេកអរក្នុងពួកគណៈ ជាបន្លារបស់បុគ្គលដែលមានសេចក្ដិស្ងប់ស្ងាត់ជាតីត្រេកអរ ការប្រកបរឿយៗនូវសុភនិមិត្តៈ ជាបន្លារបស់បុគ្គលដែលប្រកបរឿយៗ នូវអសុភនិមិត្ត ការឃើញនូវសត្រូវគឺល្បែងផ្សេងៗ : ជាបន្លារបស់បុគ្គលមានទ្វារគ្រប់គ្រងហើយក្នុងឥន្ទ្រិយទាំងឡាយ ការត្រាច់ទៅជិតមាតុគ្រាមៈ ជាបន្លារបស់បុគ្គលជាព្រហ្មចរិយៈ សំឡេងៈ ជាបន្លារបស់បឋមជ្ឈាន វិត្តក្កៈ និងវិចារៈ ជាបន្លារបស់ទុតិយជ្ឈាន បីតិៈ ជាបន្លារបស់តតិយជ្ឈាន អស្សាសប្បស្សាសៈ ជាបន្លារបស់ចតុត្ថជ្ឈាន សញ្ញា និងវេទនាៈ ជាបន្លារបស់សញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិ រាគៈ ជាបន្លាប ទោសៈជាបន្លា មោហៈជាបន្លា។

កថាវត្ថុ១០យ៉ាងគឺ៖

អបិ្បច្ឆកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីប្រាថ្នាតិច សន្តុដ្ឋិកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីសន្ដោស ចវិវេកកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីស្ងាត់ អសំសគ្គកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីការមិននៅច្រឡំដោយពួកគណៈ វីរិយារម្ភកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីការប្រារព្ធនូវសេចក្ដីព្យាយាម សីលកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីសីល សមាធិកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីសមាធិ បញ្ញាកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីបញ្ញា វុមុត្តិកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីវិមុត្តិ វិមុត្តិញ្ញាណទស្សនកថាៈ និយាយអំពីសេចក្ដីវិមុត្តិញ្ញាណទស្សនៈ។

ក្អែកប្រកបដោយអសទ្ធម្ម១០យ៉ាងគឺ៖

ធសីៈ ជាសត្វមកម្ចាត់បង់ បគញ្ហោ ក្រអឺតក្រឱង តិន្តិណោៈ មានសេចក្ដីរវៈរវាម មហគ្ឃសោៈ ស៊ីច្រើន លទ្ធោៈ អាក្រក់ អាការុណិកោៈ មិនមានសេចក្ដីករុណា ទុព្វលោៈ មានកម្លាំងថយ ឱវរីៈ មានសំឡេវគ្រាវ មុដ្ឋស្សតិៈ មានស្មារតីវង្វេង នេចយិកោៈ ធ្វើនូវការសន្សំ។ សម្គាល់ៈ សត្វក្អែកប្រកបដោយអសទ្ធម្ម១០យ៉ាង យ៉ាងណាភិក្ខុបាប ក៏ប្រកបដោយអសទ្ធម្ម១០យ៉ាងនេះដែរ។

សេចក្ដីចម្រើន១០យ៉ាងគឺ៖

អរិយសាវ័ក ការច្រើនដោយសេចក្ដីចម្រើន១០យ៉ាងរមែងចម្រើនដោយសេចក្ដីចម្រើនដ៏ប្រសើរឈ្មោះថាអ្នកកាន់យកនូវខ្លឹមរបស់កាយផង ជាអ្នកកាន់យកនូវវត្ថុដ៏ប្រសើរបស់កាយផង៖ ខេត្តវត្ថូហី វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយស្រែចម្ការ ធនធញ្ញោន វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយទ្រព្យ និងស្រូវ បុត្តទារេហិ វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយដោយកូន និងប្រពន្ធ ទាសកម្មករ បោរិសេហិ វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយបុរសជាទាសៈ និងកម្មករ ចតុប្បទេហិ វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយសត្វជើង៤ទាំងឡាយ សទ្ធាយ វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយសទ្ធា សីលេន វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយសីល សុតេន វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយសុតៈ ចាគេនៈ វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយចាគៈ បញ្ញា វឌ្ឍតិៈ ចម្រើនដោយបញ្ញា។

ធម៌១០ជាអាហាររបស់ធម៌១០គឺ៖

ឧដ្ឋានំ ភោគានំ អាហារោៈ សេចក្ដីព្យាយាមជាអាហាររបស់ភោគៈ មណ្ឌនវិភូសនា វណ្ណស្ស អាហារោៈ ការប្រដាប់តាក់តែងជាអាហាររបស់ពណ៌សម្បុរ សប្បាយកិរិយា អារោគ្យស្ស អាហារោៈ ការធ្វើនូវសេចក្ដីសប្បាយជាអាហាររបស់ការមិនមានរោគៈ កល្យាណមិត្តា សីលានំ អាហាររោៈ សភាពមិត្រល្អជាអាហាររបស់សីល ឥន្ទ្រិយសំវរោ ព្រហ្មចរិយស្ស អាហារោៈ ការសង្រួមឥន្ទ្រិយជាអាហាររបស់ព្រហ្មចរិយៈ អវិសំវាទនោ មិត្តានំ អាហារោៈ ការមិនពោលពាក្យខុសជាអាហាររបស់មិត្តទាំងឡាយ សជ្ឈាយកិរិយា ពាហុសច្ចស្ស អាហារោៈ ការធ្វើនូវកិរិយាស្វាធ្យាយជាអាហាររបស់ភាពជាអ្នកចេះដឹងច្រើន សុស្សសា បរិបុច្ឆា បញ្ញាយ អាហារោៈ ការស្ដាប់ ការសួរជ…

ទោស១០យ៉ាងព្រោះតិះដៀលព្រះអរិយៈមាន៖

អនិធិគតំ នាធិគច្ឆតិៈ បុគ្គលនោះមិនបាននូវធម៌ដែលខ្លួមិនទាន់បាន អធិគតំ បរិហាយតិៈ សាបសូន្យចាកគុណធម៌ដែលខ្លួនមានហើយ សទ្ធម្មស្ស ន វោទាយតិៈ ព្រះសទ្ធម្មរបស់បុគ្គលនោះមិនផូរផង់ សទ្ធម្មេសុ អធិមានិកោៈ ជាអ្នកស្មានហួសហេតុក្នុងព្រះសទ្ធម្ម អភិរតោ ព្រហ្មចរិយំ ចរតិៈ ប្រព្រឹត្តព្រហ្មចារ្យទាំងមិនមានសេចក្ដីត្រេកអរ អញ្ញាតរំ សឹង្កលឹទ្ធំ អាបត្តិ អាបជ្ជតិៈ ត្រូវអាបត្តិណាមួយដែលសៅហ្មង គាឡ្ហំ រោគាតកំ ផុសតិៈ ប្រទះសេចក្ដីទុក្ខព្រោះរោគដ៏ធ្ងន់ ឧម្មាទំ បាបុណាតិ ចិត្តបេក្ខបំៈ ដល់នូវការឆ្កួតរាយមាយចិត្ត សម្មូឡោ កាលំ ករោតិៈ ធ្វើមរណកាលទាំងវង្វេង បរម្មរណា ទុគ្គតឹ ឧបបជ្ជតិៈ …

អាឃាតវត្ថុ១០យ៉ាងគឺ៖

អនត្ថំ មេ អចរិៈ បានធ្វើនូវអំពើមិនជាប្រយោជន៍ដល់អាត្មាអញ អនត្ថំ មេ ចរតិៈ កំពុងធ្វើនូវអំពើមិនជាប្រយោជន៍ដល់អាត្មាអញ អនត្ថំ មេ ចរិស្សតិៈ នឹងធ្វើនូវអំពើមិនជាប្រយោជន៍ដល់អាត្មាអញ បិយស្ស មេ អនត្ថំ អចរិៈ បានធ្វើនូវអំពើមិនជាប្រយោជន៍ដល់បុគ្គលជាទីស្រឡាញ់របស់អត្មាអញ បិយស្ស មេ អនត្ថំ ចរតិៈ កំពុងធ្វើនូវអំពើមិនជាប្រយោជន៍ដល់បុគ្គលជាទីស្រឡាញ់របស់អត្មាអញ បិយស្ស មេ អនត្ថំ ចរិស្សតិៈ នឹងធ្វើនូវអំពើមិនជាប្រយោជន៍ដល់បុគ្គលជាទីស្រឡាញ់របស់អត្មាអញ អប្បិយស្ស មេ អត្ថំ អចរិៈ បានធ្វើនូវអំពើជាប្រយោជន៍ដល់បុគ្គលមិនជាទីស្រឡាញ់របស់អាត្មាអញ អប្បិយស្ស មេ អត្ថំ ចរតិៈ កំពុងធ្វើន…

បុគ្គលមិនបង់ធម៌១០យ៉ាងមិនគួរដើម្បីធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវអរហត្តមាន៖

រាគៈ សេចក្ដីត្រេកត្រអាល ទោសៈ សេចក្ដីប្រទូស្ដ មោហៈ សេចក្ដីវង្វេង កោធៈ សេចក្ដីខឹងក្រោធ ឧបានហៈ សេចក្ដីចងគំនុំ មគ្ខៈ ការរមិលគុណ បលាសៈ ការវាយឫកស្មើ ឥស្សាៈ ការច្រណែន មិច្ឆរិយៈ សេចក្ដីកំណាញ់ មានៈ សេចក្ដីប្រកាន់រឹងត្អឹង សម្គាល់ៈ បុគ្គលលុះតែបានលះបង់នូវធម៌១០ប្រការនេះទើបគួរដើម្បីបានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវព្រះអរហត្តបាន។

ភិក្ខុជាថេរៈប្រកបដោយធម៌១០យ៉ាងរមែងបានសុខគឺ៖

ភិក្ខុជាថេរៈជាអ្នកដឹងរាត្រីបួសយូរ ជាអ្នកមានសីល សមាធិក្នុងសិក្ខាបទទាំងឡាយ ជាពហុស្សូត ទ្រទ្រង់ស្ទាត់នូវធម៌ទាំងឡាយ ចេះចាំបាតិមោក្ខទាំងពីរដោយពិស្ដារ ជាអ្នកឈ្លាសក្នុងការរម្ងាប់អធិករណ៍ដែលកើតឡើង ជាអ្នកប្រាថ្នាធម៌មានសណ្ដាប់ធ្នាប់គួរឲ្យស្រឡាញ់ ជាអ្នកសន្ដោសក្នុងបច្ច័យទាំងឡាយ៤តាមមានតាមបាន ជាអ្នកសង្រួមដោយដោយល្អក្នុងឥរិយាបថ៤គួរឲ្យជ្រះថ្លា ជាអ្នកបានតាមប្រាថ្នា បានមិនលៅបាកនូវឈានទាំង៤ ជាអ្នកធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវវិមុត្តិទាំងពីរដែលមិនមានអាសវៈ។

ទានវត្ថុ១០យ៉ាងគឺ៖

អន្នំៈ បាយ បានំៈ ទឹក វត្ថំៈ សំពត់ យានំៈ យានជំនិះ មាលាៈ ផ្កាកម្រង គន្ធំៈ គ្រឿងក្រអូប វិលេបនំៈ គ្រឿងលាប សេយ្យាៈ ទីដេក អាវសថំៈ ទីស្នាក់អាស្រ័យ បទីបេយ្យំៈ គ្រឿងប្រទីប

ចិត្តមានឈ្មោះ១០យ៉ាងគឺ៖

ចិត្តំៈ ធម្មជាតិរមែងគិត មនោៈ ធម្មជាតិរមែងបង្អោនទៅ ហទយំៈ ធម្មជាតិដែលរមែងរួបរួមអារម្មណ៍ទុកខាងក្នុង មានសំៈ ចិត្តនោះឯងមានឆន្ទៈគឺសេចក្ដីពេញចិត្ត បណ្ឌរំៈ ធម្មជាតិថ្លាភុរផង់ មនាយតនំៈ ជាអាយតនៈខាងក្នុង មនិន្ទ្រិយំៈ ជាឥន្ទ្រិយ វិញ្ញាណំៈ ធម្មជាតិដឹងច្បាស់នូវអារម្មណ៍ វិញ្ញាណក្ខន្ធំៈ គំនរនៃវិញ្ញាណ មនោវិញ្ញាណធាតុៈ ធាតុដឹងច្បាស់នូវអារម្មណ៍

បុណ្យសម្រេចដោយបុញ្ញកិរិយាវត្ថុ១០យ៉ាងគឺ៖

ទានមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការឲ្យទាន សីលមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការរក្សាសីល ភាវនាមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការចម្រើនភាវនា អបចាយនមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការឱនលំទោន វេយ្យាវច្ចមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការខ្វល់ខ្វាយជួយជ្រោមជ្រែង បត្តិទានមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការចែកបុណ្យ បត្តានុមោទនាមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការអនុមោទនាបុណ្យ ធម្មស្សវនមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការស្ដាប់ធម៌ ធម្មទេសនាមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការសម្ដែងធម៌ ទិដ្ឋិជុកម្មមយៈ បុណ្យសម្រេចពីការធ្វើទិដ្ឋិឲ្យត្រង់ សម្គាល់ៈ បុញ្ញកិរិយាវត្ថុសង្គ្រោះចូលក្នុង៣គឺ៖ ទានៈ មាន ទានមយៈ បត្តិទានមយៈ បត្តានុមោទនាមយៈ និងធម្មទេសនាមយៈ។ សីលៈ មាន សីលមយៈ អបចាយនមយៈ និ…

វិនបស្សនាញ្ញាណ១០យ៉ាងគឺ៖

ធម្មសនញ្ញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញសង្ខារមិនទៀង ឧទយព្វយញ្ញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញការកើត និងរលត់នៃសង្ខារ ភង្គញ្ញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញការបែកធ្លាយនៃសង្ខារ គឺឧបាទាន ឋិតិ ភង្គ ភយតុបដ្ឋានញ្ញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញសង្ខារគួឲ្យភ័យខ្លាច អាទីនវញ្ញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញសង្ខារមានទុក្ខច្រើន មានរោគច្រើន និព្វាទាញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញសង្ខារគួឲ្យនឿយណាយ ជិនឆ្អន់ មុញ្ចិរុកម្យតាញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញឧបាយដើម្បីបានរួចចាកសង្ខារ បដិសង្ខារញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញសង្ខារដោយត្រៃលក្ខណ៍ សង្ខារូបេក្ខាញាណៈ ប្រាជ្ញាពិចារណាឃើញការតាំងចិត្តព្រងើយៗក្នុងសង្ខារ អនុលោមិកញ្ញាណៈ …

បណ្ណាការរបស់បុណ្យមាន១០យ៉ាងគឺ៖

ទិព្វាយុៈ អាយុជាទិព្វ ទិព្វវណ្ណោៈ ពណ៌សម្បុរជាទិព្វ ទិព្វសុខំៈ សេចក្ដីសុខជាទិព្វ ទិព្វយសោៈ យសជាទិព្វ ទិព្វាធិបតេយ្យោៈ អធិបតីជាទិព្វ ទិព្វរូបំៈ រូបជាទិព្វ ទិព្វសទ្ទោៈ សំឡេងជាទិព្វ ទិព្វគន្ធាៈ ក្លិនជាទិព្វ ទិព្វរសោៈ រសជាទិព្វ ទិព្វផោដ្ឋព្វោៈ សម្ផស្សជាទិព្វ

ទុក្ខ១០យ៉ាងកើតលើបុគ្គលដែលប្រទូស្ដនឹងជនដែលមិនប្រទូស្ដតមវិញគឺ៖

វេទនំ ផរុសំៈ ត្រូវជួបទុក្ខវេទនាយ៉ាងខ្លាំង ជានឹៈ វិនាសទ្រព្យសម្បត្តិ សរីរស្សេវ ភេទនំៈ ត្រូវខូចខាតសរីរាង្គកាយ គរុកំវាបិ អាពាធំៈ ត្រូវមានអាពាធជាទម្ងន់ ចិត្តក្ចេបវំ បាបុណេៈ ត្រូវក្រឡុកចិត្ត(ឆ្កួតចិត្ត) រាជតោវ ឧបសគ្គំៈ ត្រូវរឹបជាន់អំពីព្រះរាជា អព្ភក្ខានំវ ទារុណំៈ ត្រូវគេពោលមួលបង្កាច់ បរិក្ខយំវ ញាតីនំៈ ត្រូវវិនាសពួកញាតិ ភោគោនំ វ បភង្គុណំៈ ត្រូវខូចខាតភោគតទ្រព្យ អថវស្ស អគារានិ អគិ ហតិ បាវកោៈ ពុំនោះត្រូវភ្លើងឆេះផ្ទះ

បុគ្គលមិនលះធម៌១០មិនគួរបានព្រះអរហត្តគឺ៖

រាគៈ សម្រេចក្នុងកាមគុណ ទោសៈ សេចក្ដីប្រទូស្ដ មោហៈ សេចក្ដីវង្វេង កោធៈ សេចក្ដីក្រេវក្រោធ ឧបនាហៈ សេចក្ដីចងគំនុំគុំគួន មក្ខៈ ការរមិលគុណ បឡាសៈ ការវាយឫកស្មើ ឥស្សាៈ សេចក្ដីច្រណែន មិច្ឆាទិដ្ឋិៈ សេចក្ដីយល់ឃើញខុស មានៈ សេចក្ដីប្រកាន់មាំ

អកប្បិយមំស១០យ៉ាងគឺ៖

ហត្ថិមំសំៈ សាច់ដំរី អស្សមំសំៈ សាច់សេះ សុនខមំសំៈ សាច់ឆ្កែ អហិមំសំៈ សាច់ពស់ សីហមំសំៈ សាច់សិង្ហ ព្យគ្ឃមំសំៈ សាច់ខ្លាធំ ទីបិមំសំៈ សាច់ខ្លាដំបង តរច្ឆាមំសំៈ សាច់ខ្លារខិន ឬឆ្កែព្រៃ មនុស្សមំសំៈ សាច់មនុស្ស។ សម្គាល់ៈ អកប្បិយមំសំគឺសាច់ដែលភិក្ខុមិនគួរឆាន់ ចំពោះសាច់មនុស្សគួរបានតែទឹកដោះមួយមុខបុណ្ណោះ ក្រៅពីនេះបើភិក្ខុឆាន់ត្រូវអាបត្តិថុល្លច្ច័យ ចំណែកសាច់ក្រៅពីនេះភិក្ខុណាឆាន់ត្រូវអាបត្តិទុក្កដ ឯខ្លាគួរទាំងអស់។

ធម៌១០យ៉ាងធ្វើឲ្យបុគ្គលក្លាយជាសមណព្រាហ្មណ៍គឺ៖

ហរោត្តប្បេន សមន្នាគតោៈ ជាអ្នកប្រកបដោយហិរិ និងឱត្តប្បៈ កាយសមាចារោៈ មានកាយសមាចារ បរិសុទ្ធ ខ្ពង់ខ្ពស់សង្រួមល្អ មិនរយីករយាក វចីសមាចារោៈ មានវចីសមាចារ បរិសុទ្ធខ្ពង់ខ្ពស់សង្រួមល្អមិនរយីករយាក មនោសមាចារោៈ មានមនោសមាចារ បរិសុទ្ធ ខ្ពង់ខ្ពស់សង្រួមល្អ មិនរយីករយាក សម្មាអាជីវោៈ មានការចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ ឥន្ទ្រិយេសុ គុត្តាទ្វារោៈ មានទ្វារគ្រប់គ្រងហើយក្នុងឥន្ទ្រយទាំងឡាយ ភោជនេ មត្តញ្ញូៈ មានការដឹងប្រមាណក្នុងភោជន ជាគរិយមនុយុត្តោៈ ជាអ្នកប្រកបរឿយៗក្នុងការភ្ញាក់រលឹក សតិសម្បជញ្ញេន សមន្នាគតោៈ ជាអ្នកប្រកបដោយសតិ និងសម្បជញ្ញៈ វិវត្តំ សេនាសនំ ភជតិៈ ជាអ្នកអាស្រ័យនៅក្…

ភិក្ខុប្រកបដោយធម៌១០យ៉ាងមិនជាទីស្រឡាញ់របស់ព្រហ្មចារី៖

ភិក្ខុប្រកបដោយធម៌១០យ៉ាងមិនជាទីស្រឡាញ់ គោរពរាប់អាន បូជានាំពួគសព្រហ្មចារី និងមិនមែនជាសាមណៈឡើយគឺ៖ អធិករណិកោៈ ជាអ្នកធ្វើអធិការណ៍ឲ្យកើតឡើង ន សិក្ខាកាមោៈ ជាអ្នកមិនស្រឡាញ់ការសិក្សា បាបិច្ឆោៈ ជាអ្នកមានសេចក្ដីប្រថ្នាលាមក កោធនោៈ ជាអ្នកមានសេចក្ដីក្រោធ មក្ខីៈ ជាអ្នកលុបគុណ ឬរមិលគុណ សឋោៈ ជាអ្នកអួតអាង មាយាវីៈ ជាអ្នកមានមាយា ធម្មានំ ន និសាមកជាតិកោៈ ជាអ្នកប្រកបដោយជាតិមិនពិចារណានូវធម៌ ន បដិសល្លានោៈ ជាអ្នកមិនមានការពួនសំងំ ន បដិសន្ថារកោៈ ជាអ្នកមិនធ្វើបដិសន្ថារៈ